İŞ SÖZLEŞMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR NELERDİR?

İş Sözleşmesi hazırlarken veya imzalarken dikkat edilmesi gereken pek çok husus bulunmaktadır. İşçi ve işverenin haklarını ve sorumluluklarını ayrıntılı biçimde içeren sözleşmeler iş ilişkisinin devamında ve bitiminde oluşabilecek anlaşmazlıkların giderilmesi açısından hayati öneme haizdir. İş Sözleşmesinde dikkat edilmesi gereken başlıca hususlar şunlardır:

1. Sözleşmenin Türü

İş Kanununda İş Sözleşmelerinin türleri 9/16 maddeler arasında düzenlenmiştir. 

Belirli Süreli İş Sözleşmesi: Belirli bir işin bitimine veya belirli bir sürenin dolmasına bağlı olarak kendiliğinden sona eren sözleşmelerdir. Esaslı bir neden olmadıkça zincirleme (birden fazla) belirli süreli iş sözleşmesi yapılamaz. Yazılı yapılmalıdır.

Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi: Bu sözleşmelerde iş ilişkisi bir süreye bağlı olarak yapılmamaktadır.Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri daha yaygın bir sözleşme türdür. 

Deneme Süreli İş Sözleşmesi: İş Sözleşmesine bir deneme kaydı konursa (en çok 2 ay) bu durumda sözleşme Deneme Süreli İş Sözleşmesi olmaktadır. Toplu İş Szöleşmesi uygulanan işyerlerinde deneme süresi 4 aya kadar uzatılabilmektedir. Yazılı yapılmalıdır.

Sürekli ve Süreksiz  İş Sözleşmeleri: Nitelikleri bakımından en çok 30 iş günü süren işlere ait sözleşmelere süreksiz, bu süreden fazla devam eden sözleşmelere sürekli iş sözleşmeleri denilmektedir. 

Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri: İşçinin normal haftalık çalışma süresinin aynı işyerinde tam süreli çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmi süreli olmaktadır. Bu süre işyerindeki haftalık çalışma süresinin en fazla 2/3 sine tekabül etmelidir. Yani haftalık 45 saat çalışılan bir işyerinde en fazla 30 saate kadar çalışma karşılığı yapılan sözleşmeler kısmi sürelidir. 

Çağrı Üzerine Çalışma Sözleşmesi: İşçinin kendisine yüklenen işle ilgili ihtiyaç duyulması halinde çalıştırılacağının kararlaştırıldığı sözleşmedir. İşçinin ne kadare süreyle çalışacağını taraflar belirlemedikleri takdirde işçi haftalık 20 saat çalışmış sayılır. İşçi bu sürede çalışsın veya çalışmasın ücrete hak kazanır. Sözleşmede herhangi bir hüküm yoksa işveren işi yapmak üzere işçiyi en az 4 gün önceden haber vermek kaydıyla çağırmalıdır. İşveren her çağrıda işçiyi en az  4 saat üst üste çalıştırmalıdır. Yazlılı yapılmalıdır.

Uzaktan Çalışma Sözleşmesi: İşçinin kendisine yüklenen işi evinde ya da işyeri dışında yapması halinde uzaktan çalışma sözleşmesi kurulmalıdır. Yazılı yapılan bir sözleşmedir.

Takım Sözleşmesi: Birden çok işçiyi temsilen takım kılavuzu vasfı ile aralarından biri ile işveren arasında yapılan iş sözleşmesidir. Yazılı yapılmalıdır. Sözleşmede her işçinin kimlik bilgileri ve alacakları ücretler ayrı ayrı belirtilmelidir. 

****Sözleşme Türünün işe alınacak işçi için ayrı ayrı belirlenmesi ve yapılacak işe uygun sözleşmelerin tanzim edilmesi oldukça önemlidir. İşletmenin büyüklüğüne göre farklı sözleşmlerin ayrı ayrı tasniflenmesi arşivleme açısından kolaylık sağlayacaktır. 

**** Yapılacak tüm iş sözleşmelerinde tarafların açık kimlik bilgilerinin yer alması gerekmektedir. (İşverenin Ticaret Unvanı, Vergi Sicil Numarası vb.)

2. İş  (Görev) Tanımı: İşçinin göreceği işin, yapacağı görevin ayrıntılı biçimde tanımlanması sözleşmenin uygulanmasında ve bitiminde büyük anlaşmazlıkların önüne geçecektir.

3. Ücret ve Ek Haklar: İşçinin ücretinin net ve/veya brüt tutarı; varsa ikramiye, prim, yemek yol gibi ödemelerin nasıl yapılacağı; varsa Özel Sağlık Sigortası, Hayat Sigortası gibi yan hakları; ücret artışlarının ne zaman ve ne oranda yapılacağına ilişkin ibarenin sözleşmede bulunması beklentilerin netleştirilmesinin sağlayacaktır. 

4.Çalışma Koşulları: Sözleşmede işçinin çalışma saatleri günlük veya haftalık olarak; varsa ara dinlenmesi zamanı ve süresi; varsa fazla mesai prosedürleri; hafta tatilinin hangi gün olacağı; resmi tatillerdeki çalışma düzeninin nasıl olacağı; varsa deneme süresi belirtilmelidir. 

6. İzin Hakları: Sözleşmede kanuni izin haklarından (Yıllık İzin. doğum izni, babalık izni, mazeret izinleri, evlilik izni gibi) bahsedilmeli, bunların nasıl kullanılacağına dair bilgilere yer verilmelidir. 

7. Gizlilik ve Rekabet Yasağı: Çalışanın işten ayrıldıktan sonra işyerine ait sırları, ticari bilgileri müşteri listeleri gibi hususları koruma yükümlülüğünün sözleşmede belirtilmesi; işin sona ermesinden sonra belirli bir süre ve coğrafi alanda aynı veya benzeri bir işte çalışmama şartı konulacaksa, bu şartın ayrıntısı belirli bir tazminat karşılığında ve makul sınırlar içinde sözleşmede belirtilmesi  sorunları asgariye indiricektir.

8. Fesih Koşulları ve Tazminatlar: Sözleşmenin feshinin gerektiren hususların ve kıdem ve ihbar tazmşnatı gibi tazminatların koşulları ve hesaplanmasının sözleşmede belirtilmesi yerinde olacaktır. 

9. Yargı Yeri ve Uygulanacak Hukuk: Anlaşmazlık durumunda yetkili mahkeme ve ülke hukukunun  sözleşmede yer alması gereklidir.

10 İmza ve Tarih: Ve son olarak sözleşmeni,n tüm sayfaları taraflarca imzalanmalı, her bir sayfanın yanında ayrıca tarih bulunmalıdır. Sözleşmenin bir nüshası işçiye verilmelidir. 

* İş Sözleşmelerini Okumadan İmzalamayın.

* Sözleşme Metninde Boş Bırakılan Yer Olmadığına Emin Olun.